Các yếu tố tạo thuận lợi cho việc dịch thuật (Phần 2)
Bên cạnh việc giữ một tâm lý ổn định, cách thức tư duy cũng tác động đáng kể đến chất lượng dịch thuật từ tiếng Anh sang Việt, hoặc từ Hàn sang Việt, Nhật sang Việt, hoặc Trung sang Việt và ngược lại. Trước hết, bạn cần lưu ý là ngôn từ vốn dĩ có hai lớp nghĩa đó là lớp nghĩa khế ước xã hội và lớp nghĩa liên tưởng. Lớp nghĩa khế ước xã hội là lớp nghĩa nổi, lớp nghĩa liên tưởng là lớp nghĩa chìm. Theo nguyên lý “Tảng băng trôi”, phần nổi chỉ chiếm 30% tảng băng, còn phần chìm chiếm tới 70% tảng băng. Điều đó có nghĩa là lớp nghĩa liên tưởng kia mới quyết định nội dung bản dịch chứ lại không phải là lớp nghĩa khế ước xã hội. Nghĩa khế ước xã hội rất đa dạng, tùy vào từng hoàn cảnh. Một từ tiếng Anh có thể có nghĩa tương đương với nhiều từ tiếng Việt và ngược lại, một từ tiếng Việt có thể được diễn đạt bằng nhiều từ tiếng Anh. Nghĩa liên tưởng thì nó vô hình, trừu tượng hơn và sống động hơn. Từ “tra cứu” thực tế chỉ áp dụng với lớp nghĩa khế ước xã hội chứ không áp dụng cho lớp nghĩa liên tưởng. Nghĩa khế ước xã hội là phần xác, không thể tự chuyển động hay suy nghĩ. Nghĩa liên tưởng là phần linh hồn, có thể tự chuyển động, tự suy nghĩ. Khi dịch, nếu bạn phát huy nghĩa liên tưởng này, việc nhận thức về nội dung văn bản gốc và việc tra cứu sẽ dễ dàng hơn.
Một từ ngữ là một sinh vật sống, cũng có cảm xúc, biết yêu, và mong muốn khẳng định bản thân. Nếu đã biết yêu thì các từ ngữ sẽ đi tìm một nửa của mình một cách tự nhiên. Một từ hoặc cụm từ tiếng Anh có thể có nhiều nghĩa, song khi nhắc đến từ hay cụm từ đó, bạn thường chỉ liên tưởng đến một nghĩa tiếng Việt duy nhất. Họ đang yêu nhau thì đừng chia rẽ họ. Hãy dịch từ hoặc cụm từ tiếng Anh đó theo nghĩa mà bạn dễ liên tưởng tới nhất trong bản dịch tiếng Việt. Mỗi khái niệm đều được định nghĩa bằng một loạt các khái niệm khác vì các khái niệm có quan hệ liên tưởng với nhau. Các từ trong cùng một câu hoặc một đoạn văn sẽ khẳng định sự tồn tại và vị trí của nhau, giống như những người sống trong cùng một tập thể. Hãy nhìn vào văn bản đích, bạn sẽ phát hiện ra ngay từ nào lạc loài, không thuộc về tập thể đó và tra cứu lại. Đồng thời, do các từ trong cùng một đoạn văn định nghĩa lẫn nhau, nên bạn có thể xác định được phải viết lại câu thế nào cho xuôi, không bị cứng. Tuy nhiên, chất lượng bản dịch sẽ phụ thuộc vào khả năng làm chủ ngôn ngữ đích và sự ổn định tâm lý của bạn.
Tuy nhiên, những nguyên lý trên cũng chỉ như những mẹo nhỏ, đóng vai trò hỗ trợ cho công việc dịch thuật từ tiếng Anh sang Việt, hoặc từ Hàn sang Việt, Nhật sang Việt, hoặc Trung sang Việt và ngược lại. Dù sao, kinh nghiệm vẫn là yếu tố quan trọng nhất quyết định cả chất lượng bản dịch lẫn tốc độ dịch của bạn. Nghề dịch đòi hỏi phải học hỏi liên tục, học hỏi cả đời. Một người phải bỏ ra từ 4 đến 6 năm trong trường đại học và sau khi ra trường phải đi làm thực tiễn một thời gian thì mới có thể hiểu hết về một lĩnh vực chuyên môn nào đó. Trong khi đó, người dịch lại chỉ có thể thu thập kiến thức từ sách vở và thông tin trên mạng Internet. Khoảng cách lớn về thông tin này sẽ khiến người dịch khó mà có thể cho ra một bản dịch chất lượng đúng tiến độ như ý khách hàng mong muốn. Đọc sách về các lĩnh vực chuyên môn mình thường xuyên phải dịch kết hợp với việc trò chuyện, giao lưu với những người làm công tác chuyên môn đó thường xuyên sẽ giúp tăng tốc độ dịch và chất lượng dịch thuật của bạn. Bên cạnh đó, bạn còn cần phải liên tục rèn luyện kỹ năng sử dụng cả ngôn ngữ đích lẫn ngôn ngữ nguồn.
Tóm lại, công việc nào cũng có khía cạnh phức tạp và khía cạnh đơn giản cả. Cái khó của nghề biên dịch là đòi hỏi phải hiểu sâu nhiều lĩnh vực khác, nhưng nghề này cũng có những nguyên lý chung để vận dụng. Theo nguyên lý âm dương cổ truyền, hãy lấy cái bất biến để ứng phó với cái vạn biến, mọi việc sẽ dần dần hanh thông. (HẾT)
Nếu bạn có bất cứ nhu cầu dịch thuật từ tiếng Anh sang Việt, hoặc từ Hàn sang Việt, Nhật sang Việt, hoặc Trung sang Việt và ngược lại, hãy liên hệ với chúng tôi:
Tel: 04.35543604 _ 00844.35543604
Hotline: 0983820520 – 0982045522_ 0084.983820520 – 0084.982045522
Email: hanoi@dichthuathaco.vn
Để nhận được dịch vụ hoàn hảo nhất!
